
Vücudumuzda ortalama 20-30 mg kadar iyot bulunmaktadır. Bunun %75’i tiroit bezinde geri kalanı kan, süt salgılayan meme bezi, mide mukozası ve diğer dokulardadır. Yeterli kadar iyot almadığımızda T3 ve T4 adını verdiğimiz tiroit hormonları yapılmaz. Hormonlar az yapılınca, daha çok hormon yapılması için tiroit bezinde büyüme olur. Tiroit bezinin büyümesine guatr adı verilir. Bu hastalık kadınlarda erkeklerden daha sık görülen bir hastalıktır ve özellikle gebelik döneminde ve ergenlik öncesi çocuklarda görülür. İyot eksikliği çok fazla ise tiroit bezi yetmezliği oluşur. Bu durumda metabolizmamız yavaşlar. Cilt kurur, saçlar dökülür, yüzde şişkinlik, kaslarda gevşeklik, güçte azalma ve zihinsel tembellik gibi belirtileri olan miksödem görülür.
Tiroit bezinin görevi T3 ve T4 hormonlarını üretmektir. Tiroit hormonları ayrıca vücudumuzda her hücre ve dokunun fonksiyonlarını düzenler. Metabolizmanın hızını tiroit hormonları belirler.
İyot Eksikliği;
İyot eksikliği, canlının büyüme hızını ve metabolizmayı denetleyen tiroit bezi salgısını doğrudan etkileyen iyot elementinin vücuda yeterli miktarda alınamaması durumudur. İyot eksikliğinde kalp ve akciğer yetersizliği, kilo artışı saç ve tırnaklarda kırılma kilo artışı, konsantrasyon güçlüğü görülmesi artar.
Yeni doğanda: Guatr, aşikar ve subklinik hipotiroidi, cücelik
Hamilelikte: Kendiliğinden düşük, ölü doğum, doğumsal anomali, endemik cücelik
Erişkinlerde: Guatr, hipotiroidi, zekâ geriliği, kısırlık
Hipotiroidi Nedir;
Tiroit bezi hormonlarının tiroit bezinden kısmen veya tam olarak yapılanmaması ve kan dolaşımına verilememesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Bebek ve çocuklarda görülen hipotiroidi, büyüme ve gelişmede geriliğe neden olur.
İyot ihtiyacımızı karşılamak için;
Yemeklerde ve masada kullandığımız tuzu, iyotlu tuzla değiştirmek günlük olarak almamız gereken iyodu karşılar. İyot ihtiyacını karşılamak için sadece iyotlu tuz kullanmak yerine balıklar, deniz ürünleri ve sebzeler(ıspanak, soya fasulyesi, kuru fasulye, sarımsak) tüketebiliriz.
WHO(Dünya Sağlık Örgütü) Tarafından Belirlenen Günlük İyot İhtiyacı Şöyledir;
0-59 aylık olan çocuklarda: 90 mikrogram/gün,
6-12 yaş arasında: 120 mikrogram/gün
Genç erişkinlerde ve erişkinlerde: 150 mikrogram/gün
Hamilelerde ve emzirme sırasında: 200 mikrogram/gün
Hamilelerde ve emzirme sırasındaki iyot miktarı bazı kuruluşlara göre sırasıyla 220 ve 290 mikrogram/gün’e kadar çıkarılmaktadır.
Hamilelik ve Emzirme Döneminde İyot Eksikliği Çok Önemli;
Bebeklik döneminde iyot eksikliği ruhsal ve bedensel gelişimi ağır bir biçimde kesintiye uğratan kretenizme yol açar. Bu durumun önüne geçilmesi için anne gebelikte iyotça zengin besinler almalıdır. Ayrıca hamilelerde iyot eksikliği bebeğin beyin gelişimini önler ve hipotiroidiye neden olur. Beyinde kalıcı zekâ geriliği oluşur. Günlük iyot ihtiyacı hamilelik döneminde artar bu miktarın alınması hem anne hem de bebeğin sağlığı için çok önemlidir.
Rakamlara göre dünyada iyot eksikliği 130 ülkede 750 milyondan fazla insanı etkiliyor.
Sağlığımızda önemli bir yere sahip olan iyot hakkında kendimizi ve çevremizi bilinçlendirmeliyiz.
Comments